Zen, een boeddhistische traditie
Je hoeft geen boeddhist te zijn of te worden om zen te beoefenen!
Een wereldwijde eenduidige definitie voor ‘het boeddhisme’ bestaat niet. Dus wat zegt het als iemand zegt boeddhist te zijn? Waarschijnlijk bedoelt zij of hij dan ‘naar de Leer van de Boeddha te (willen) leven’. Zen-beoefenaars nemen de leer serieus én noemen zich niet allemaal boeddhist. Dat is prima.
Van De Boeddha tot hier
Siddhārtha Gautama (ca 500 v Chr, India/Nepal) onderzocht waarom leven soms zo pijnlijk is? Hij deed dit grondig en verkreeg aldus diep inzicht in het bestaan; het vergankelijke, het veranderlijke, het mysterieuze ervan. Daarom werd hij de Ontwaakte, ofwel Boeddha genoemd.
Over zijn ervaringen – Boeddha’s Leer -onderrichtte hij tot aan zijn dood. Inmiddels hebben miljoenen mensen zijn inzichten als richtlijn voor hun leven gekozen. Door beïnvloeding vanuit verschillende culturen ontstonden er vele boeddhistische vormen. Bijzonder is dat ondanks vele verschillen, de kern van de leer overeind is gebleven. De kern nodigt je uit de ‘werkelijkheid’ waar te nemen, zonder daar dogma’s aan te koppelen.
Boeddha is geen almachtige god en zo bezien is boeddhisme ook geen religie. Dat hij in de tijd door menigeen op een ‘goddelijk’ voetstuk is geplaatst, doet daar niet aan af.
Ch’an is de Chinese naam voor Boeddha’s leer en zen is de Japanse naam.
Nadat de leer vanuit India naar China kwam, vermengde die zich met vooral de Tao.
Los van elkaar zijn de Japanners Ensai en Dōgen rond 1200 naar China gereisd om ‘het boeddhisme’ te bestuderen. Weer terug in Japan introduceerde Eisai Zenji de Rinzai-traditie en Dōgen Zenji de Sōtō-traditie.
Taizan Maezumi Roshi (1931 – 1995) reisde van Japan naar Amerika om daar de Japanse gemeenschap spiritueel te ondersteunen. Hij onderrichte ook niet Japanners. Bijzonder was dat hij zowel leraar-transmissie had ontvangen in de de Soto- als in de Rinzai-traditie. Genpo Roshi ontving – als opvolger – transmissie van Maezumi. En Genpo gaf weer transmissie aan mijn leraar Niko Tenko Roshi (Tydeman). Deze gaf het leraarschap weer door aan Ronald Keiyaku sensei.
In mij resoneren alle voorgangers, inclusief de Boeddha.
De leer wordt doorgegeven via geestelijke overdracht (transmissie). Een proces dat zich niet laat vangen door de logica van de rede. Zo ging het vanaf de Boeddha tot nu, van leraar op leerling.
Wat een leerling zélf zoal kan doen:
Deelnemen
Je kan deelnemen aan de sangha en thuis met grote regelmaat mediteren. Zo eenvoudig is deelnemen. En we noemen het zen-beoefening. Deelnemen is leren, je bent dus ook leerling.
Shoken
Als Je voor jezelf de zen-beoefening wat steviger wilt maken, dan kan je officieel leerling worden van jouw zenleraar. Tijdens een korte, persoonlijke Shoken ceremonie spreken leerling en leraar vertrouwen in elkaar uit om samen jouw zenweg te gaan.
Shoken vindt plaats op verzoek van de leerling.
Jukai
In deze ceremonie uit je de intentie om te leven naar een aantal geloften. Je kunt het zien als het extra verdiepen van jouw zen-praktijk. Vaak gebeurt dit in het bijzijn van de sangha, familie en vrienden. In de voorbereiding maak je zelf een rakusu en lineage. Je ontvangt van de leraar een ‘boeddhistische’ naam en zo je wilt, mag je je zenboeddhist noemen. Vanaf Jukai draagt de leerling tijdens meditaties het kleine boeddha-kleed; de rakusu.
Jukai vindt plaats op verzoek van de leerling.
Shukke Tokudo
Shukke betekent thuisloos, Tokudo betekent ceremonie: ceremonie van de thuisloosheid. Je belooft om te leven met thuisloosheid ín de geest. Opdat je een ‘bevrijd’ bestaan leidt. Daarna ben je unsui. Vanuit ‘westerse’ blik wordt dit vertaald als monnik. Un-sui betekent wolk-water. Je belooft wolk te zijn als die nodig is of water zo dát nodig is. Niet mijn ego staat centraal, maar wat de natuurlijke gang van de situatie nodig heeft.
In Japan leefde een unsui celibatair in een klooster om zich volledig aan zen-beoefening te wijden. Bij ons kan een unsui zen beoefenen en midden in het maatschappelijk leven staan, met gezin, familie, vrienden en werk.
De Shukke Tokudo vindt plaats op verzoek van de leerling.
Meer informatie over: