Zen, een boeddhistische traditie
Je hoeft geen boeddhist te zijn of te worden om zen te beoefenen!
Wat is eigenlijk als iemand zegt boeddhist te zijn? Waarschijnlijk bedoelt zij dan te willen leven naar de Leer van de Boeddha. Zen-beoefenaars nemen de leer serieus én noemen zich niet allemaal boeddhist. Dat is prima.
Van Boeddha tot hier
Siddhārtha Gautama (ca 500 v Chr, India/Nepal) onderzocht het leven en waarom elk leven schuring kent. Hij deed dit lang en grondig en kreeg aldus diep inzicht in ons bestaan: de vergankelijkheid, de veranderlijkheid en het mysterieuze ongrijpbare van het bestaan.
Na zijn inzicht (Verlichting) werd hij de Ontwaakte (Boeddha) genoemd.
Over zijn ervaringen onderrichtte hij tot zijn dood. Het onderricht is Boeddha’s Leer gaan heten. Miljoenen mensen volgden zijn ervaringen als richtlijn voor hun leven. In verschillende culturen ontstonden diverse boeddhistische vormen. Denk aan kloosterordes, zenscholen e.d. Bijzonder is dat de kern van de leer overeind is gebleven. Die nodigt je uit de ‘werkelijkheid’ waar te nemen met een onbegrensde geest, zonder er enig dogma aan te koppelen.
Boeddha is geen god en zo bezien is boeddhisme geen religie. Dat menigeen hem in de tijd op een ‘goddelijk’ voetstuk heeft geplaatst, doet daar niets aan af.
Ch’an is de Chinese naam voor Boeddha’s Leer en Zen de Japanse.
Vanuit India kwam de leer naar China en vermengde zich met vooral de Tao.
Los van elkaar zijn de Japanners Ensai en Dōgen rond 1200 naar China gereisd om het boeddhisme te bestuderen. Weer terug in Japan introduceerde Eisai Zenji de Rinzai-traditie en Dōgen Zenji de Sōtō-traditie. Er waren toen al boeddhistische scholen in Japan.
Taizan Maezumi Roshi (1931 – 1995) reisde van Japan naar Amerika om de Japanse gemeenschap spiritueel te ondersteunen. Hij onderrichte ook niet Japanners. Bijzonder was dat hij leraar-transmissie had ontvangen in zowel de Soto- als in de Rinzai-traditie.
Hij gaf transmissie aan zijn opvolger Genpo Roshi. En deze droeg de Leer weer over aan Niko Tenko Roshi (Tydeman). Van hem ontving Ronald Keiyaku sensei-transmissie, het leraarschap. In elke leraar resoneren alle voorgangers, inclusief de Boeddha.
In augustus 2024 heeft Keishin Seikan (Martijn Delissen) Shiho-transmissie ontvangen van Keiyaku: een nieuwe leraar in de lineage.
Transmissie gaat via geestelijke overdracht. Een proces dat buiten de rede omgaat. Zo gebeurt het al vanaf de Boeddha tot aan nu, van leraar op leerling.
Leraar, sensei, wordt je alleen als de leraar de leerling daartoe uitnodigt.
Een leerling zélf kan de volgende initiatieven nemen:
Sanghalid worden
Je kan deelnemen aan de sangha en thuis met grote regelmaat mediteren. Zo eenvoudig is sanghalid worden. En we noemen het zen-beoefening. Deelnemen is leren, je bent dus ook leerling. Sangha is de gemeenschap van beoefenaars.
Sanghalid worden is een initiatief van de leerling.
Shoken
Als Je voor jezelf je zen-beoefening wat steviger wilt maken, dan kan je officieel leerling worden van jouw zenleraar. Tijdens een korte, persoonlijke ceremonie spreken leerling en leraar vertrouwen in elkaar uit om samen jouw zenweg te gaan.
Shoken vindt plaats op verzoek van de leerling.
Jukai
In de jukai-ceremonie uit je de intentie om een aantal geloften te praktiseren. Het leidt tot een extra verdieping van jouw zen-praktijk. Vaak gebeurt dit in het bijzijn van de sangha, soms aangevuld met wat familie en vrienden. Ter voorbereiding maak je een rakusu en een lineage. Je ontvangt van de leraar een boeddhistische naam en zo je wilt, mag je je zenboeddhist noemen. Je nieuwe naam symboliseert de onthechting in de geest. Na Jukai draagt de leerling in meditaties het kleine boeddha-kleed; de rakusu. Als voortdurende herinnering aan zijn geloften.
Jukai vindt plaats op verzoek van de leerling.
Shuke Tokudo
Shuke betekent thuisloos, Tokudo betekent ceremonie: ceremonie van de thuisloosheid. Je belooft te leven met thuisloosheid ín de geest. Thusiloosheid biedt je een ‘bevrijd’ bestaan. Met Shuke Tokudo wordt je unsui. Un betekent wolk en unsui water. Je belooft wolk te zijn waar dat nodig is en water zo dát nodig is. Niet jouw ego staat centraal, niet ‘wat wil ík?’, maar wat vraagt de natuurlijke stroom van de situatie.
In Japan wijdt een unsui zich in een klooster aan zen-beoefening, celibatair. Het klooster van ZENdoen is het dagelijks leven. Onze unsui’s staan midden in het maatschappelijk leven, met gezin, familie, vrienden en werk. Daarin wijden zij zich aan hun zen-beoefening.
De Shuke Tokudo vindt plaats op verzoek van de leerling.
Meer informatie over: